19 augustus 2020 door Meike van de Beek
Introductie Nathalie Kaarls
Wat is jouw functie bij TenneT?
Ik ben verantwoordelijk voor het vergunningen- en stakeholdermanagement van dit project net op zee Holland Kust (zuid). Stakeholdermanagement is een breed begrip waar het onder meer gaat om relaties met externe partijen die wij graag goed betrekken in het project. Aangezien het om grote infraprojecten gaat waar veel belangen van stakeholders en uiteenlopende vergunning aspecten spelen, is het een functie die je per project zou kunnen invullen.
De TenneT projecten van net op zee hebben veel verschillende onderdelen. TenneT bouwt platformen op zee (ook wel stopcontacten genoemd) en legt de zeekabels naar de kust, verbindt deze met landkabels en sluit het aan op een landstation. Wat in het geval van Hollandse Kust (zuid) op de Maasvlakte is voorzien. Voor dit net op zee project werkt TenneT met een veelvoud aan aannemers. Met hen stem ik af of zij de verschillende werkzaamheden uitvoeren conform de vergunningen die TenneT voor dit project heeft aangevraagd. Ook ga ik na of er zaken tijdens de uitvoering zijn die nog vergund moeten worden of gemeld moeten worden bij de betreffende instanties zodat de betreffende aannemer daar actie op kan ondernemen.
Daarnaast stem ik veel met mijn collega’s af die bij de andere net op zee projecten zoals Borssele of Holland Kust (noord) aan het werk zijn. We kunnen veel van elkaar leren in deze projecten.
Wat maakt werken bij TenneT leuk?
Ik wilde onderdeel worden van de energietransitie nadat ik lange tijd voor de olie- en gassector had gewerkt. Ik heb daar veel geleerd op het gebied van vergunningen- en stakeholdermanagement. Maar ik vond het heel leuk om dit werk ook juist in de duurzame offshore windenergie hoek te doen en dat kan bij TenneT heel goed. Juist omdat wij al die grote net op zee projecten op zee aan het uitrollen zijn.
Er is ontzettend veel werk te doen. In deze functie zit je ook heel erg dicht bij het vuur. Je bent echt onderdeel van het grote project voor Nederland om wind op zee een succes te maken. Dat vind ik dus heel erg leuk. TenneT loopt ook heel erg vooruit in al die ontwikkelingen, dus dat is wel heel mooi!
Wat voor bedrijf is TenneT?
TenneT is de landelijke elektriciteitnetbeheerder van Nederland. In België is dat Elia. TenneT heeft naast Nederland ook een groot deel van het transportnetwerk van Duitsland in beheer en is daarmee ook grensoverschrijdend netwerkbeheerder. Dat is in Europa best uniek. Het is een 100% overheidsbedrijf en heeft ook de wettelijke taak om het transportnetwerk van elektriciteit te beheren, maar ook te zorgen voor leveringszekerheid van elektriciteit. Leveringszekerheid is voor TenneT een van de topprioriteiten. Wij zijn dan ook erg trots op onze 99,99% leveringszekerheid.
Als je wel eens reist naar andere landen, dan besef je goed dat we in Nederland erg verwend zijn met deze betrouwbaarheid van het net. We zijn in Nederland ook bij wet netbeheerder op zee.
Ook op zee in Duitsland zijn er al allerlei windenergiegebieden die we hebben aangesloten. De ervaring die we in Duitsland hebben met het aansluiten van windparken kunnen we absoluut gebruiken bij de ontwikkeling van de netten op zee in Nederland.
De Energietransitie
Kan je mij een korte omschrijving geven van wat de energietransitie is?
Het heeft te maken met een structureel andere aanpak van de energievoorziening, zowel van aard als van vorm. Vanuit het verleden is in Nederland de energievoorziening gebaseerd op aardgas. Er zijn ook veel huishoudens die nog steeds op gas stoken, maar ook energie centrales die op gas draaien. Ook zijn er kolencentrales die uiteindelijk hun deuren zullen moeten sluiten, zoals hier op de Maasvlakte waar nog twee hele nieuwe kolen centrales staan. Uiteindelijk gaan we over naar een duurzame energiehuishouding zonder fossiele energie.
Het Energieakkoord uit 2013 was in Nederland een belangrijke stap op weg naar een 100% duurzame energievoorziening. Daarnaast is er het meer recente Klimaatakkoord dat voortbouwt op het Energieakkoord maar als doel het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen heeft. Deze nationale akkoorden en internationale afspraken hebben impact op onze energievoorziening van de toekomst.
Wat is de rol van TenneT in de energietransitie in Nederland en in Europa?
TenneT is er zowel een aanjager als onderdeel van de energietransitie. Naast uiteraard heel veel andere partijen. De energietransitie is niet een onderwerp per land, maar gaat over grenzen heen. Als landen meer en meer overgaan op windenergie en zonne-energie, dan kunnen landen elkaar helpen om grensoverschrijdend het netwerk in balans te houden. Dus als in het ene land meer zon is en in het andere land meer waait, dan help je elkaar op dat vlak. Het continue in balans houden van het net is meteen ook een van de uitdagingen van de energietransitie. Elektriciteit kun je niet opslaan. Een gascentrale schakel je in principe gemakkelijk op en af. Wind en zon kun je niet zomaar aan- en uitzetten.
Daarnaast kun je ook denken aan andere manieren van het opslaan van energie. Je kunt elektriciteit bijvoorbeeld omzetten in groene waterstof. In tegenstelling tot elektriciteit kun je groene waterstof wel opslaan. Er wordt ook geëxperimenteerd met accu’s. Een andere ontwikkeling waar TenneT ook heel erg mee bezig is, is Blockchain technology. Door slim om te gaan met data kunnen we beter grip krijgen op de vraag en het aanbod van elektriciteit dat over het net moet worden getransporteerd.
Hoeveel procent van de totale energie is op dit moment in Nederland vervangen door duurzame energie?
Op het basis van het Energieakkoord, is het doel om in 2023 in Nederland 16% duurzame energie te hebben. Het CBS geeft aan dat op dit moment in Nederland hernieuwbare energie naar 7,4% van het totale energieverbruik is gegaan. Die 7,4% geeft aan dat het best nog een ambitieuze planning is om de 16% te halen in 2023. Van die duurzame energie ambitie zal een groot deel van wind op zee komen. We zijn daarmee goed op weg. Op land moeten ook nog steeds veel duurzame – zoals wind en zonne-energie – initiatieven gerealiseerd worden. Daarin zijn veel ontwikkelingen.
Wat zijn de voordelen van duurzame energie?
Het is schone energie die bij draagt aan het realiseren van de nationale en internationale afspraken die Nederland heeft gemaakt. Het is van belang om deze afspraken na te leven voor de generaties die na ons komen. Een planeet achterlaten die beter is.
Wat zijn de uitdagingen van duurzame energie?
Men is voor schone energie, maar wil het in niet zijn of haar achtertuin. Dan komen er wel uitdagingen om de hoek kijken want hoe zorg je zo goed mogelijk dat ook de directe omgeving meegaat in de ontwikkelingen van schone energie. Op het land maar ook op zee heb je te maken met thema’s als slagschaduw, geluidsoverlast en horizonvervuiling van windmolens. Dit soort thema’s spelen ook bij de transformatiestations die TenneT moet neerzetten in het landschap. Daar moeten flink wat hectares voor vrijgemaakt worden. Dat heeft veel ruimtelijke impact. Daar zit de omgeving vaak ook niet op te wachten. De ruimtelijke inpassing van het plaatsen van transformatorstations tot het aanleggen van kabels is absoluut een uitdaging.
Nog een uitdaging is het beheersen van al die energiestromen. Met innovatie is daar heel veel op te bedenken. De uitdaging zal wel zijn dat het nog steeds betaalbaar moet blijven voor de consument. Hetgeen wij aanleggen zal uiteindelijk ook via tarieven naar de eindverbruiker vertaald moeten worden.
Voor TenneT zijn drie pijlers heel erg van belang: leveringszekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid. Wij moeten er voor zorgen dat deze driehoek zo goed mogelijk in evenwicht blijft.
Hoeveel moeten we op dit moment nog bijsturen, omdat we nog niet volledig weten of onze geprognotiseerde productie ook werkelijk de feitelijke productie is?
We zullen in het voorspellen van vraag en aanbod van elektriciteit meer en meer kijken naar het weer. Hoeveel zon schijnt er en wat doet de wind? Door innovatie proberen we hier meer grip op te krijgen. TenneT doet bijvoorbeeld in Duitsland een innovatie pilot in samenwerking met Volkswagen waarbij sensoren op auto’s worden geplaatst. Deze sensoren geven nauwkeurige informatie verspreid over het land over het weer door. Door dit soort samenwerkingsverbanden aan te gaan, kun je nog meer data krijgen en hier op acteren.
Wat is er nog allemaal nodig om volledig over te gaan naar duurzame energie?
We zijn een dichtbevolkt land. Ruimtelijke inpassing is echt een uitdaging. Hoe krijg je windenergie en zonne-energie op land ruimtelijk ingepast met zo weinig mogelijk impact voor de omgeving? Hoe zorg je ook dat TenneT al die energie kan blijven transporteren? De ontwikkelingen op zee kunnen heel erg bijdragen. We zullen de netaansluitingen van de windparken waar we nu aan werken, de windparken verder op zee en het energie-eiland in samenwerking met andere landen moeten gaan realiseren. Met name zo’n energie-eiland is nog steeds een visie voor in de toekomst. Deze visies zullen we op termijn dan ook echt tot uitvoering moeten brengen. Zonder de parken op zee zou het een grote opgave worden. Europees kijken we hoe landen elkaar kunnen helpen.
De rol van DYKA
Hoe zie jij de rol van DYKA in deze energietransitie?
Voor dit project specifiek hebben wij te maken met de omgeving van de Maasvlakte. Wij hebben met alle omgevingspartijen, het havenbedrijf Rotterdam en alle kabels- en leidingeigenaren die hier liggen van de industrie overleg over het ruimtebeslag van onze 380kV kabels. Je hebt uiteindelijk ook in zo’n industrieel gebied niet zeeën van ruimte, want er ligt hier al veel aan kabels en leidingen in de ondergrond.
Na afstemming met het havenbedrijf Rotterdam hebben wij een plek gekregen in de Rotterdamse leidingenstrook waar ook al andere partijen met hun kabels en leidingen liggen. We kunnen hier niet eindeloos de kabels ver uit elkaar en breed leggen. Daarom hebben we een bepaalde liggingsconfiguratie voor dit project ontwikkeld. We liggen hier dichter bij elkaar met de kabel waarbij het tevens van belang is dat de kabels ook goed beschermd liggen. Hiermee kom je dan op het thema van het aanleggen van de kabels in mantelbuizen. Wij willen een duurzame ligging hebben, want we willen er minstens 30 jaar liggen. Op dat moment komt een partij zoals DYKA om de hoek kijken. Jullie kunnen zorgen voor deze mantelbuizen om zo een duurzame ligging mede te realiseren voor dit project. In onze opdracht aan Visser & Smit Hanab was het dus van belang dat er een voorstel werd gedaan met zo’n duurzame ligging in mantelbuizen.
Kijkt TenneT ook inhoudelijk naar de leverancier die door de aannemer wordt aangedragen?
DYKA is voor TenneT een onderaannemer. Het is Visser & Smit Hanab die de uitvoering realiseert van dit onderdeel. Het is uiteindelijk Visser & Smit Hanab die DYKA heeft geselecteerd. TenneT heeft wel in de opdracht aangegeven om de kabels in mantelbuizen aan te leggen. TenneT vindt verder bij de keuze van leveranciers, aspecten van CSR en beperking op milieu en omgeving belangrijke thema’s. We verwachten dat onze (hoofd)aannemers dit tevens naar hun onderaannemers door vertalen.
Welke eisen stelt TenneT aan de materialen zoals door DYKA zijn geleverd?
De aanleg van de 380 kV kabels in mantelbuizen dient conform vergunningen te zijn. In dit geval is de leidingvergunning van het Leidingenbureau van de gemeente Rotterdam van belang. Het feit dat de kabels in mantelbuizen komen te liggen is ook onderdeel van die vergunning. Visser en Smit Hanab is de partij geworden die we de opdracht hebben gegeven en zal dan ook aantonen dat zij conform de vergunning en een programma van eisen dit project realiseert. Inclusief de mantelbuizen die door jullie worden aangeleverd!
Project Energietransitie: HKZ Maasvlakte
Bekijk het referentieproject en de video
Interview met kwaliteitscontroleur over HDPE
En het project Energietransitie: HKZ Maasvlakte
Ik ben marketeer bij DYKA. Binnen mijn functie vind ik het leuk om mij te verdiepen in thema’s rondom klimaatverandering. Onze klanten in verschillende landen informeren over de gevolgen van klimaatverandering en tegelijkertijd meedenken in oplossingen is iedere dag een leuke uitdaging.