13 mei 2020 door Meike van de Beek
Tim van Hattum
Tim van Hattum is programmaleider Klimaat bij Wageningen Environmental Research. Hij leidt een programma waarbij ze kennis ontwikkelen over welke oplossingen wel en niet werken voor klimaat mitigatie en adaptatie. Er wordt daarbij vooral gekeken naar nature based oplossingen. Dat allemaal in de context van klimaat en in stedelijk, maar ook buiten stedelijk gebied. DYKA wil meer te weten komen over effecten van klimaatverandering op de toekomst. Wij stelden Tim van Hattum verschillende vragen. Deze eerste versie gaat het over Tim zijn onderzoeken en de kijk op klimaatverandering.
Je bent nu programmaleider van het klimaatprogramma bij de WENR. Wat is jullie perspectief voor de toekomst met betrekking tot klimaat?
We hebben nu toevallig een visie ontwikkeld voor Nederland over 100 jaar. Daar komen heel veel zaken in terug waar wij al jaren mee bezig zijn. Het gaat hierbij om heel veel kennis op het gebied van anders omgaan met water. Ook kijken wij naar hoe je anders kan omgaan met stedelijke ontwikkeling waarbij duurzaamheid, de energietransitie en de natuur ook worden meegenomen. Dat hebben we allemaal bij elkaar gebracht en op een kaart gezet. Hiermee willen we een verhaal vertellen over hoe je Nederland anders zou kunnen inrichten als je je wil voorbereiden op de toekomst. Rekening houdende met alle transities die er zijn. Dat heeft ongelofelijk veel aandacht gekregen, tot aan het programma Buitenhof toe. Het mooie daarvan is dat er ongelofelijk veel behoefte is aan een positief geluid. We zien veel doembeelden en slecht nieuws. Klimaatverandering is een hele uitdaging. Het gaat slecht met de biodiversiteit. Mensen hebben behoefte aan een soort toekomstperspectief. Waar zijn wij eigenlijk heen aan het bewegen? Wat leveren alle maatregelen en alles wat we nu anders moeten doen eigenlijk op? Aan de hand van de kaart die wij hebben ontwikkeld proberen we dat verhaal te vertellen. Dat slaat heel erg aan.
Hoe kan je mensen positief tegen de toekomst laten aankijken als het aankomt op klimaatverandering?
Als wij het over klimaatverandering hebben vanuit de wetenschap, maar ook alle mensen die andere mensen proberen te overtuigen van de ernst van klimaatverandering, dan gebruiken we vaak plaatjes van overstromingen, bosbranden en droogte. Deze extremen laten we zien, omdat we mensen willen overtuigen van het feit dat dat soort extremen steeds groter gaan worden en steeds vaker gaan voorkomen. Dat is natuurlijk heel logisch en ook goed. Daar heb ik zelf ook jarenlang aan meegedaan en doe ik nog steeds. Maar wat wij merken is dat mensen langzaamaan steeds meer verzadigd aan het raken zijn van dat soort beelden. Mensen worden er of bang van of ze denken dat ze er toch niets aan bij kunnen dragen. We proberen mensen in actie te krijgen met dat soort beelden, maar daarmee bereiken we juist het tegenovergestelde. Mensen hebben geen idee wat ze er nu in hemelsnaam aan bij kunnen dragen.
Mijn programma richt zich juist op kennis ontwikkelen op het gebied van oplossingen. Het in kaart brengen van het probleem is heel belangrijk om te kunnen zien wat voor oplossingen je moet kiezen. Het probleem echter agenderen is niet meer nodig. Ik denk dat klimaat nu ondertussen, behalve bij Trump, gemiddeld gezien wel overal op de politieke agenda staat. Het staat zeker niet hoog genoeg op de agenda, maar we hoeven mensen niet meer te overtuigen dat het klimaat aan het veranderen is. Er zijn maar een klein aantal mensen die dat niet geloven. Waar we ze wel van moeten overtuigen is welke oplossingen we dan moeten nemen. Wij willen echt proberen te focussen op die oplossingen.
Wat zijn voorbeelden van deze oplossingen?
Zeker als het gaat om stedelijk gebied zijn er oplossingen nodig om steden klimaatbestendig te maken. Anders en slimmer omgaan met water zijn oplossingen die heel veel waarde toevoegen aan een stad. Wij zijn niet zo heel erg van de technische oplossingen in Wageningen. Wij zijn meer van de systeembenadering en de nature based oplossingen. In stedelijk gebied voegen groene oplossingen enorm veel waarde toe in je stad. Tegelijkertijd maken ze de stad ook nog eens klimaatbestendig. Dat is voor ons misschien een heel belangrijk hoofddoel, maar voor iemand die in de stad woont is dat misschien maar een neven doel. Wat wel een hoofddoel voor inwoners kan zijn is een groene stad. Een groene stad is een veel prettigere omgeving dan een grijze stad. Door te laten zien hoe een groene stad er uit ziet, merk je dat dat erg aanslaat bij mensen. Ik denk dat je daardoor ook mensen, bedrijven en gemeenten sneller meekrijgt in de beweging dat ze in actie komen. Dat ze ook bereid zijn daarvoor te gaan betalen. Ze snappen dan waar je de stad naartoe aan het ontwikkelen bent.
Het lijkt of er ook een politieke boodschap of agenda in jullie onderzoek schuil gaat. Hoe sluit dat aan op het onderzoek?
Wij zijn geen lobby club, zelfs verre van. Vanuit de kenniswereld en de wetenschap roept men al 40 jaar dat het klimaat aan het veranderen is. Ik denk dat we nu minstens zo hard of misschien wel harder moeten roepen welke oplossingen en veranderingen nodig zijn om ons te gaan aanpassen aan die gevolgen van klimaatverandering en er daarnaast ook voor te zorgen dat die klimaatverandering binnen de perken blijft. Het gaat dus om zowel mitigatie als adaptatie. Allebei zijn ze even belangrijk. Kennisontwikkeling speelt daarbij een heel belangrijke rol. Wij ontwikkelen kennis over welke oplossingen onder welke omstandigheden en bij welk type landschap of type stad het meest effectief zijn.
Mitigatie en adaptatie
Tim van Hattum
Regenwateroplossingen
Duborain van DYKA
Tim van Hattum: Veranderingen voor de samenleving en regenwaterpatronen
Klimaatverandering komt eerder en is heviger en feller dan eigenlijk uit de modellen blijkt.
Lees meer
Tim van Hattum: een integrale aanpak en nature based oplossingen
Wij focussen heel erg op de nature based kant, dus hoe kunnen groene oplossingen daar aan bijdragen. Eigenlijk op alle niveaus. Wij kijken ook heel integraal, niet alleen naar water, want we…
Lees meer
Tim van Hattum: Mitigatie en adaptatie
Het liefst ontwikkelen wij kennis over oplossingen voor allebei mitigatie en adaptatie. Een boom levert ongelofelijk veel op voor biodiversiteit, maar ook om de temperatuur in steden omlaag…
Lees meer
Ik ben marketeer bij DYKA. Binnen mijn functie vind ik het leuk om mij te verdiepen in thema’s rondom klimaatverandering. Onze klanten in verschillende landen informeren over de gevolgen van klimaatverandering en tegelijkertijd meedenken in oplossingen is iedere dag een leuke uitdaging.