28 juli 2020 door Darja Murzina
Erik Grietens
Erik Grietens is beleidsmedewerker ruimtelijke ordening bij het Bond Beter Leefmilieu. Hij houdt zich vooral bezig met alles wat te maken heeft met stedenbouw en de manier waarop we onze omgeving en ruimte in Vlaanderen gebruiken voor de landbouw, natuur, wonen, werken… Dit doet hij vooral vanuit een milieu perspectief, zoals het kijken naar de effecten op luchtkwaliteit en watervervuiling. Wij stelden Erik een aantal vragen over lintbebouwing. Deze keer gaat het over de oplossingen van lintbebouwing en hoe de nadelen aangepakt kunnen worden.
In het artikel “Voor- en nadelen van lintbebouwing” zagen we al dat lintbebouwing een aantal nadelen kent. Zoals afhankelijkheid van de auto, sluipverkeer en achteruitgang van de natuur in Vlaanderen. Maar wat zijn hiervoor mogelijke oplossingen?
Is in een stadskern/woonwijk wonen en bouwen een oplossing?
Dit is zeker een oplossing. In de centra en in de woonwijken daarrond is nog meer dan genoeg ruimte. Te weinig ruimte is in elk geval niet het probleem. Wel gaat men dan dichter bij elkaar wonen. Jammer dat de doorsnee Vlaming hier nog altijd niet voor staat te springen.
Is verkaveling de oplossing?
Ja, op voorwaarde dat bij verkaveling alleen rijwoningen worden toegepast. Openstaande of half open huizen kosten veel meer ruimte. Bij een rijwoning heb je minder energieverbruik. Hoe compacter de bouwpatroon, hoe beter dat het is voor milieu en klimaat.
Is omhoog bouwen een oplossing?
Ja, hier zijn wij voorstanders van. Maar de doorsnee Vlaming wordt ook hier niet blij van.
Lobbenstad?
Ja, dit sluit er eigenlijk een beetje bij aan. Bij een lobbenstad zijn de centra de lobben en de groene vingers daar tussen de natuurverbindingen, de bossen of de natuurgebieden. Dat is dus een model dat we zeker verdedigen. Het bestaat nog niet echt in Vlaanderen. De stad Sint-Niklaas is daar wel mee aan het experimenteren. Zij hebben al een aantal stappen in die richting gezet. De gebieden die uitgetekend waren als een woonreserve proberen ze om te zetten naar groene verbindingen tussen de lobben die dan kunnen dienen als een natuur of een bos gebied. Het is een succes in Sint-Niklaas. Er zitten een paar mooie projecten tussen, bijvoorbeeld een duurzame woonwijk die volop in ontwikkeling is.
Maar in het algemeen zijn er in Vlaanderen niet veel voorbeelden van lobbensteden. Hiervoor moet je naar de Scandinavische landen gaan kijken. Daar is dit veel meer ingeburgerd.
Kunnen de lintbebouwingen ingericht worden tot de ruimtelijke ordening van de toekomst (dichter bij elkaar leven in groene, gezellige wijken)?
Dit is lastig, maar op een beperkt aantal stukken zal dit wel lukken. Hiervoor moet je een bestaand stuk lintbebouwing gebruiken als basis om een nieuwe kern te maken. Rond die lintbebouwing ga je nieuwe woningen bouwen om richting een woonwijk te gaan. Het nadeel is dat er zoveel lintbebouwing in Vlaanderen bestaat, dat het onmogelijk is om dit overal te doen. Hier en daar kan dat wel een oplossing zijn, maar dat zal toch heel beperkt zijn.
Welke soort bouwvergunningen moeten we verminderen en welke bevorderen als we kijken naar optimalisering van ons ruimtegebruik?
We moeten meer inzetten in rijwoningen, hoogbouw en in appartementen. Deze vergunning moeten worden bevorderd. De bouwvergunningen voor vrijstaande woningen moeten we verminderen. Ik denk dat men daar ook al mee bezig is trouwens.
Welke rol moeten overheden oppakken om lintbebouwing tegen te gaan en zoveel mogelijk natuur beschikbaar te houden?
In de eerste plaats moet men ervoor zorgen dat de lintbebouwing niet verder gezet kan worden. Echter zitten dan veel overheden met een financieel probleem. Op de gewestplannen staan heel veel van die gronden ingekleurd als woonzones, dus als bouwgrond waar je officieel mag bouwen. Als de overheid dat wilt omzetten naar landbouwgebied, natuurgebied of een bestemming waar niet op mag gebouwd worden, moet er een schadevergoeding betaald worden aan de eigenaar van dat stuk grond. Veel overheden hebben gewoon het geld niet om die schadevergoeding te betalen. Zeker niet als het over een paar honderd bouwgronden gaat. Daarom dat de hogere overheid, de Vlaamse overheid, financieel moet ondersteunen. Maar ook de Vlaamse overheid heeft daar momenteel het geld niet voor.
Wat zijn de gevaren indien we niks aan het problemen doen?
Het grootste gevaar is dat heel veel van onze natuur- en milieuproblemen niet opgelost gaan geraken. Daarnaast zal onze waterkwaliteit slecht blijven, de natuur zal verder onder druk blijft staan en het autoverkeer zal verder toenemen. Dit betekent dat veel van de milieuproblemen die we vandaag de dag al hebben groter zullen worden.
Extra weetje
Onlangs hoorde ik van een medewerker van Telenet dat de internetabonnementen in Vlaanderen 50% duurder zijn dan vergelijkbare abonnementen in Nederland. Dit komt omdat Telenet veel extra investeringen moet doen om kabels aan te leggen bij een lintbebouwing dan bij een stad. Daardoor moeten de abonnementen voor iedereen opgetrokken worden. Dit aangezien ze de prijs voor een bewoner in een lint niet hoger kunnen maken dan voor een bewoner in een stad. Met het gevolg dat de internetabonnementen in België duurder zijn dan in Nederland. Dit weetje om het probleem van lintbebouwing nog eens duidelijk te maken.
Bond Beter Leefmilieu: Leef. Voor de toekomst
Bond Beter Leefmilieu is een koepelorganisatie van alle milieu- en natuurverenigingen in Vlaanderen gericht op de overgang naar een duurzame samenleving met een circulaire economie. De organisatie bestaat zowel uit kleine lokale wijk- en buurtcomité, als uit grote Belgische afdelingen van internationale verenigingen zoals WWF België en Greenpeace België. Daarnaast zitten ook regionale, provinciale en thematische verenigingen (bijvoorbeeld Bosplus die rond bossen werkt) onder hun paraplu. Door te zorgen voor vorming, ondersteuning en informatiedoorstroming wil Bond Beter Leefmilieu de werking van de natuur- en milieuverenigingen in Vlaanderen verbeteren. Meer informatie: https://www.bondbeterleefmilieu.be/
Erik Grietens: Effecten van lintbebouwing
Lintbebouwing gaat gepaard met allerlei effecten zoals de inrichting van publieke ruimte, leefbaarheid, toekomstig bouwen… Erik Grietens vertelt in dit artikel meer hierover.
Lees meer
Erik Grietens: Voor- en nadelen van lintbebouwing
Lintbebouwing kent een aantal voor- en nadelen. In dit artikel vragen we Erik Grietens wat deze precies zijn.
Lees meer
Erik Grietens: Ontstaan van lintbebouwing en uitgifte van bouwgronden
Geen strikt ruimtelijk ordeningsbeleid is 1 van de redenen waarom er zoveel lintbebouwing is in Vlaanderen. Erik Grietens vertelt meer over het ontstaan en uitgifte van bouwgronden.
Lees meer